O sábado 25 de maio de 2024, embarquei nunha xornada de investigación en Monção, Portugal, mergullándome na rica cultura e historia da vila. Isto foi a raíz de dúas publicacións onde aparecen os gaiteiros de Soutelo, duas fotografías testemuñas silenciosas do pasado. A primeira, datada do 25 de novembro de 1924, foi inmortalizada nas páxinas da revista Vida Gallega. A segunda, datada do 11 de agosto de 1925, foi rescatada das páxinas do xornal El Ideal Gallego. Ambas as imaxes capturaron o cuarteto dos gaiteiros diante da maxestosa fachada da igrexa, unha visión que nos transporta a unha era distante, pero non esquecida. 

A Igrexa Matriz de Monção ergue como unha testemuña venerable da Idade Media, coas súas raíces enterradas nos albores do século XIV. Este monumento histórico non é só unha estrutura de pedra; é unha testemuña viva da evolución arquitectónica ao longo dos séculos. Destaca a Capela de São Sebastião, unha xoia gótica do século XV, clasificada como Ben de Interese Cultural.

Mais a beleza desta igrexa non reside só na súa arquitectura deslumbrante. Os seus corredores albergan tesouros de arte sacra, como a exuberante talla dourada, testemuña do esplendor da devoción relixiosa da época. Ademais, un túmulo dedicado á heroína de Monção, Deu-la-Deu Martins, atópase entre os elementos que adornan este templo sagrado.